Ο γνήσιος James Bond επέμενε «Αν καταφύγεις στη βία, έχεις ήδη χάσει» - 5 χρόνια χωρίς τον Connery
Πώς ο πιο σκληρός πράκτορας του σινεμά απέδειξε ότι η αληθινή ισχύς δεν χρειάζεται ποτέ βία. Ο άντρας που έκανε το στυλ ιδεολογία, τη σιωπή ισχύ και τον ανδρισμό πράξη ευγένειας μέσα από δικά του λόγια. «Δεν υπάρχει τίποτα σαν μια πρόκληση για να αναδείξει τον καλύτερό σου εαυτό».
«Δεν υπάρχει τίποτα σαν μια πρόκληση για να αναδείξει τον καλύτερό σου εαυτό» επέμενε να λέει ο πιο γνήσιος, ο πρώτος James Bond όλων των εποχών. Για τον Sean Connery, η πρόκληση δεν ήταν η φήμη, ούτε οι ρόλοι που τον καθιέρωσαν, αλλά η διαρκής αναμέτρηση με το μέτρο, με την έννοια της αξιοπρέπειας και της εσωτερικής δύναμης που δεν έχει ανάγκη από επίδειξη. Στον κινηματογράφο, όπως και στη ζωή, δεν αναζητούσε το εντυπωσιακό αλλά το ουσιαστικό, εκείνη τη λεπτή ισορροπία ανάμεσα στην εξουσία και τη σιωπή, στη φινέτσα και την ακρίβεια, στο βλέμμα που λέει περισσότερα απ’ όσα επιτρέπει ο ρόλος. Ήταν ο άνθρωπος που κατέκτησε την κορυφή χωρίς να χρειαστεί να πατήσει κανέναν, που υπερασπίστηκε τον εαυτό του χωρίς να επιτεθεί.
Αν θες να καταλάβεις πώς γράφεται ο μύθος, ξεκίνα από μια λεπτομέρεια: 1961
Ο Connery, άγνωστος ακόμα, συναντά τους παραγωγούς Albert R. Broccoli και Harry Saltzman σε μια παμπ του Λονδίνου. Η συζήτηση ολοκληρώνεται, εκείνος σηκώνεται, λέει απλά «αντίο» και φεύγει. Χωρίς πολλά πολλά και περιττές ευγένειες. Κάποιος από τους παραγωγούς τον κοιτά και λέει: «Αυτός είναι». Αυτός ήταν ο Bond.
Την ίδια στιγμή, η παραγωγή είχε στο μυαλό της άλλα πρότυπα. Ο Ian Fleming (που είχε γράψει δέκα μυθιστορήματα του Bond (το πρώτο, «Casino Royale», εκδόθηκε το 1953), ονειρευόταν τον κομψό David Niven, ενώ συζητούνταν και ονόματα όπως ο Roger Moore και ο James Mason. Αν το σύμπαν είχε αποφασίσει αλλιώς, ο James Bond ίσως να ήταν ένας υπερβολικά αριστοκρατικός κύριος με άψογα μανικετόκουμπα. Ο Connery, όμως, έφερε κάτι που δεν διδάσκεται. Μια ακατέργαστη, σχεδόν επικίνδυνη αίσθηση αρρενωπότητας που έκανε τον ρόλο όχι απλώς πειστικό, αλλά ανεξίτηλο.
Η άδεια να σκοτώνεις δεν ήταν ποτέ το ζητούμενο
Ο Sir δεν υποδύθηκε τον James Bond, υπήρξε η ενσάρκωσή του. Το βλέμμα, η σκωτσέζικη χροιά της φωνής, ο ρυθμός των κινήσεών του δεν προέκυψαν από τεχνική εξάσκηση αλλά από την ίδια του την ιδιοσυγκρασία. Ο Bond, ως πράκτορας της MI6, είχε άδεια να σκοτώνει, όμως ο Connery του χάρισε την ψυχραιμία εκείνου που γνωρίζει πως η δύναμη δεν βρίσκεται στην πράξη, αλλά στον έλεγχο πριν από αυτήν. Δεν είχε τίποτα το επιδεικτικό μόνο την αυτοπεποίθηση του ανθρώπου που μπορεί να διαχειριστεί τον κίνδυνο όπως άλλοι ανακατεύουν το ποτό τους.
«Δεν υπάρχει τίποτα σαν μια πρόκληση για να βγάλει τον καλύτερό σου εαυτό», είχε πει κάποτε. Κι αυτό έκανε. Πήρε έναν χαρακτήρα της pulp λογοτεχνίας και τον μετέτρεψε σε παγκόσμιο σύμβολο στυλ και δύναμης. Το χαμόγελό του ήταν όπλο, κάθε σημάδι στο πρόσωπό του έμοιαζε με υπογραφή και κάθε «Bond, James Bond» έμοιαζε με υπενθύμιση ότι η γοητεία είναι επικίνδυνη μόνο όταν συνοδεύεται από σιγουριά.
«Οι ταινίες Bond υπήρξαν προάγγελος της σεξουαλικής επανάστασης. Από το πρώτο κιόλας “Dr. No” (1962), ο χαρακτήρας αναδύθηκε από τον ίδιο κόσμο που γέννησε το Playboy και τη μυστηριακή γοητεία της εποχής JFK. Κι αν ο Bond ξεκίνησε ως ένας “εξευγενισμένος 'άνθρωπος των σπηλαίων”, ήταν η διαχρονική άνεση με την οποία τον ενσάρκωσε ο Connery που μας έκανε να εθιστούμε στη σειρά για πάντα. Όσο κι αν εκτιμώ τον Daniel Craig (ιδιαίτερα στο “Casino Royale”), ανήκω στη σχολή που πιστεύει ότι κανείς δεν άγγιξε τον Connery. Η αιώνια ιστορία αυτής της σειράς είναι η μάταιη προσπάθεια κάθε διαδόχου να τον πλησιάσει.»
Ακόμα και σήμερα, η εικόνα του Connery στις ταινίες Bond μοιάζει αξεπέραστη
Καλοχτενισμένο μαλλί, πυκνά φρύδια, χαμόγελο που φλέρταρε με την απειλή. Οι ρυτίδες στο πρόσωπό του χάραζαν μια αρχοντική τραχύτητα και η φωνή του έμοιαζε σαν σκωτσέζικο ουίσκι.
Η μαγεία των Bond ταινιών δεν ήταν τα gadgets αλλά το πώς γίνονταν φυσικές προεκτάσεις της περσόνας Connery. Η Aston Martin DB5, το jet pack, το Walther PPK –όλα έμοιαζαν κομμάτι του ίδιου του σώματός του. Και το σμόκιν; Ναι, κανείς δεν το φόρεσε καλύτερα, αλλά στον Connery δεν έμοιαζε με ένδυμα αριστοκρατίας. Έμοιαζε με πανοπλία ενός άντρα που θα μπορούσε να επιβιώσει και γυμνός σε οποιοδήποτε πεδίο μάχης.
Φυσικά, ο Connery ασφυκτιούσε στον ρόλο του Bond, όπως συμβαίνει σχεδόν με κάθε σπουδαίο ηθοποιό που φυλακίζεται σε έναν μύθο. Χωρίς να υπολογίσουμε το άτοπο comeback του στο “Never Say Never Again” (1983), φόρεσε το κοστούμι του 007 έξι φορές. Ήδη στο “You Only Live Twice” (1967) ένιωθες την κόπωση. Η ταινία είχε θεαματικά σκηνικά και αξέχαστη μουσική, αλλά η ζωτική ενέργεια είχε χαθεί. Ο Bond που λατρέψαμε στο “Dr. No”, το “Goldfinger”, το “From Russia with Love” και το “Thunderball” είχε χάσει τον λόγο ύπαρξής του. Ο Connery είχε δίκιο να μην εγκλωβιστεί. Κι όμως, η βαθύτερη αιτία της ανυπομονησίας του ήταν ότι δεν ήταν απλώς σταρ. Ήταν ηθοποιός. Και το απέδειξε ξανά και ξανά.
Απόδραση από τον ρόλο που τον έφτιαξε
Και όμως, ο αξέχαστος Sir δεν ήθελε να μείνει αιώνια παγιδευμένος στο στερεότυπο του Bond. Μετά το «You Only Live Twice» (1967), η κούραση ήταν φανερή. Όσο και αν οι ταινίες είχαν θεαματικά σκηνικά και μουσική που έμεινε στην ιστορία, η σπίθα είχε σβήσει. Ήταν ο καιρός να δοκιμάσει κάτι άλλο. Διότι δεν ήταν ο γοητευτικός άντρας με το όπλο αλλά ένας ταλαντούχος ηθοποιός. Και το απέδειξε σε ρόλους που έσπασαν τον μύθο του.
Ακόμα και στο «Marnie» (1964) του Hitchcock, στο απόγειο της εποχής Bond, έδειξε τολμηρή πλευρά, υποδυόμενος έναν άντρα που ερωτεύεται μια ψυχικά εύθραυστη γυναίκα. Στη δεκαετία του ’70, το «The Offence» του Sidney Lumet –ένα σκοτεινό, σχεδόν ξεχασμένο διαμάντι– έδειξε την ικανότητά του να βουτάει στα βαθιά.
Αποτυχίες, ρίσκα και ο πατρικός macho άντρας
Η νέα του εποχή ξεκίνησε με αποικιακές περιπέτειες όπως «The Wind and the Lion» και «The Man Who Would Be King» (1975) –ταινίες που του χάρισαν ένα διαφορετικό μεγαλείο. Ο Connery άφησε πίσω τον ρόλο του Bond και βγήκε μπροστά ως πατρική φιγούρα, γενειοφόρος, ζεστός, γεμάτος χιούμορ. Το «Robin and Marian» (1976), δίπλα στην Audrey Hepburn, έδειξε έναν άντρα που τολμά να φανεί τρωτός. Κι αυτό, ίσως, ήταν η μεγαλύτερη κατάκτηση.
«Άλλοι απλώς γερνούν, άλλοι ωριμάζουν», είπε κάποτε. Ο Connery ανήκε στη δεύτερη κατηγορία.
Ακόμα και στις πιο εμπορικές του ταινίες, όπως το «The Rock», κουβαλούσε μέσα του μια αίσθηση ευγένειας και ανθρωπιάς που δεν έβρισκες αλλού. Το Όσκαρ του για τους «Αδιάφθορους» (1987) δεν ήταν βράβευση ενός σταρ αλλά αναγνώριση ενός ηθοποιού που πήρε τον χρόνο του για να αποδείξει πως η λάμψη δεν ήταν επιφάνεια, αλλά ουσία.
Στον «Indiana Jones και την Τελευταία Σταυροφορία», κατόρθωσε να «κλέψει» τη λάμψη από τον Harrison Ford, με μια ερμηνεία που συνδύαζε χιούμορ και ζεστασιά. Και στο «The Russia House» (1990), απέναντι από τη Michelle Pfeiffer, χάρισε ίσως την πιο τρυφερή του σκηνή aka μια ερωτική εξομολόγηση που σε έκανε να ξεχάσεις τον αδίστακτο Bond και να δεις τον άντρα πίσω από τον μύθο.
Ο Connery δεν γύρισε πολλές αριστουργηματικές ταινίες, αλλά δημιούργησε έναν χαρακτήρα που έγραψε ιστορία και άφησε πίσω του μια εικόνα αρρενωπότητας που δεν χωράει στις σχολές υποκριτικής. Όπως και να τον κοιτάξεις –με σμόκιν και Martinis, με καρό πουκάμισο ή με τη γενειάδα των ’80s– ήταν πάντα κάτι περισσότερο από ρόλος. Ήταν στάση. Ήταν ύπαρξη.
Κι αν σήμερα, 5 χρόνια από τον θάνατό του, ψάχνουμε γιατί μας συγκινεί ακόμη, η απάντηση ίσως βρίσκεται στη δική του φράση: «Άλλοι απλώς γερνούν, άλλοι ωριμάζουν». Ο Connery γεννήθηκε στις 25 Αυγούστου του 1930 και έφυγε από τη ζωή στις 31 Οκτωβρίου στα 90 του χρόνια ωστόσο δεν γέρασε ποτέ. Ωρίμασε μέσα στον χρόνο και στη μνήμη του σινεμά. Και εκεί θα μείνει –επικίνδυνα γοητευτικός, για πάντα.
Κι αν σήμερα, πέντε χρόνια μετά τον θάνατό του, αναρωτιόμαστε γιατί εξακολουθεί να υπάρχει, η απάντηση ίσως βρίσκεται στη δική του φράση: «Αν καταφύγεις στη βία, έχεις ήδη χάσει». Ο Connery γεννήθηκε στις 25 Αυγούστου του 1930 και έφυγε από τη ζωή στις 31 Οκτωβρίου του 2020 στα ενενήντα του χρόνια, όμως δεν γέρασε ποτέ. Ωρίμασε μέσα στον χρόνο και στη μνήμη του σινεμά, εκεί όπου θα μείνει -επικίνδυνα γοητευτικός- για πάντα.
Με αφορμή τα 5 χρόνια από τον θάνατό του ακολουθούν κάποια από τα εμβληματικά λόγια ενός αιώνιου Sir
«Λένε πως αν καταφύγεις στη βία, έχεις ήδη χάσει»
«Ίσως να μην είμαι καλός ηθοποιός, αλλά θα ήμουν ακόμα χειρότερος σε οτιδήποτε άλλο»
«Πρέπει να σκέφτεσαι σαν ήρωας απλώς και μόνο για να φέρεσαι σαν αξιοπρεπής άνθρωπος»
«Παίρνω το καλό μαζί με το κακό. Δεν μπορώ να αγαπώ τους ανθρώπους σε κομμάτια»
«Το κλειδί για την καρδιά μιας γυναίκας είναι ένα απρόσμενο δώρο σε μια απρόσμενη στιγμή»
«Υπάρχει πάντα μια νέα πρόκληση για να σε κρατάει σε εγρήγορση»
«Τίποτα δεν είναι αδύνατο, μόνο μαθηματικά απίθανο»
«Εσύ το λες τύχη. Εγώ το λέω πεπρωμένο»
«Ρίσκαρες τη ζωή σου για κάποιον άλλον. Δεν υπάρχει μεγαλύτερη αγάπη από αυτή»
«Έφυγα από τη Σκωτία στα 16 γιατί δεν είχα καμία προϋπόθεση για τίποτα άλλο πέρα από το Ναυτικό, αφού είχα εγκαταλείψει το σχολείο στα 13»
«Το πιο δύσκολο πράγμα να εκτοπιστεί είναι το προνόμιο»
«Δεν έχω βρει πουθενά στον κόσμο μέρος όπου να θέλω να μένω μόνιμα. Το καλύτερο στη ζωή μου είναι η κίνηση. Ανυπομονώ πάντα για το επόμενο ταξίδι»
«Μην σκέφτεσαι -αυτό έρχεται αργότερα. Γράψε το πρώτο σου προσχέδιο με την καρδιά. Ξαναγράψε με το μυαλό. Το πρώτο κλειδί στη γραφή είναι να γράψεις, όχι να σκεφτείς!»
«Υπάρχουν νόμοι που σκλαβώνουν τους ανθρώπους και νόμοι που τους ελευθερώνουν»
«Πόσο ειρηνική θα ήταν η ζωή χωρίς την αγάπη. Πόσο ασφαλής, πόσο ήρεμη –και πόσο βαρετή»
«Δεν μπορώ να επιβραδύνω, αλλά υποθέτω ότι εξαρτάται. Όσο υπάρχει αρκετός ενθουσιασμός, θέλεις να συνεχίσεις»
«Είθε ο Θεός να μας χαρίσει τη σοφία να ανακαλύψουμε το σωστό, τη βούληση να το επιλέξουμε και τη δύναμη να το κάνουμε να αντέξει»
«Το γέλιο σκοτώνει τον φόβο, και χωρίς φόβο δεν μπορεί να υπάρξει πίστη»
«Ό,τι έχω κάνει ή προσπάθησα να κάνω για τη Σκωτία, ήταν πάντα για το καλό της, ποτέ για μένα, και προκαλώ οποιονδήποτε να αποδείξει το αντίθετο»
«Άλλοι απλώς γερνούν, άλλοι ωριμάζουν»
«Η αγάπη μπορεί να μη βάζει τον κόσμο να γυρίζει, αλλά πρέπει να παραδεχτώ πως κάνει τη διαδρομή αξιαγάπητη»
«Το υπόβαθρό σου και το περιβάλλον σου σε ακολουθούν για μια ζωή. Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία για αυτό»
«Είμαι ηθοποιός -δεν κάνω εγχείρηση εγκεφάλου. Αν κάνω σωστά τη δουλειά μου, ο κόσμος δεν θα ζητήσει τα λεφτά του πίσω»
«Πιστεύω ότι για να πας κάπου στη ζωή πρέπει να είσαι αντικοινωνικός, αλλιώς θα σε καταβροχθίσουν. Δεν ήμουν ποτέ ιδιαίτερα κοινωνικός, αλλά αν υπήρξα ποτέ αγενής, το πενήντα τοις εκατό οφειλόταν συνήθως στις συμπεριφορές των άλλων»
«Ξέρεις, σχεδόν εσύ είσαι η μόνη απόδειξη ότι υπάρχω»
«Δεν υπάρχει τίποτα σαν μια πρόκληση για να αναδείξει τον καλύτερό σου εαυτό»
«Το να καλλιεργήσεις μια αγγλική προφορά είναι ήδη μια απομάκρυνση από αυτό που είσαι»
«Τα χάρισα όλα -όλες τις αφίσες, όλα τα αναμνηστικά που θα ήταν χρήσιμα και οικονομικά αποδοτικά»
«Αν φοβάσαι ότι θα πάρεις ένα σάπιο μήλο, μην πας στο βαρέλι. Πάρε το από το δέντρο»
Ο Sir Sean Connery με τη ζωγράφο Micheline Roquebrune, μια σχέση που άντεξε από το 1975 έως τον θάνατό του.
Bloggers
