Η ψιλοκουβέντα με αγνώστους είναι κάτι περισσότερο από ευγένεια, σύμφωνα με τους ψυχολόγους
Μικρές πράξεις με μεγάλη σημασία, λένε οι ειδικοί και τονίζουν τα κοινωνικά οφέλη της ψυχολογικής γενναιοδωρίας
Θα έχεις προσέξει πως όλος ο κόσμος πια, και μάλιστα όλων των ηλικιών κινείται πολύ μοναχικά. Με ένα ζευγάρι ακουστικά στ' αυτιά και το κινητό πάντα στο χέρι, ο καθένας είναι σαν να κινείται στον δικό του κόσμο. Και αυτό σου δίνει τροφή για σκέψη, αν μη τι άλλο, σε πολλά επίπεδα.
Εσύ, όταν κυκλοφορείς έξω, πόσο συχνά στρέφεις το βλέμμα ή τον λόγο σου σε ανθρώπους γύρω σου; Ίσως να μη σου φαίνεται σημαντικό, αλλά οι μικρές πράξεις — όπως ένα βλέμμα, ένα χαμόγελο ή μια κουβέντα — έχουν μεγαλύτερη αξία απ’ ό,τι φαντάζεσαι.
Σύμφωνα με τους ειδικούς, αυτό που περιγράφεται ως ψυχολογική γενναιοδωρία μπορεί να αλλάξει όχι μόνο τη δική σου διάθεση, αλλά και να ενισχύσει τον κοινωνικό ιστό γύρω σου.
Και αυτό γιατί ναι μεν οι επιλογές που αναφέραμε νωρίτερα μπορεί να ικανοποιούν τις προσωπικές προτιμήσεις, αλλά περιορίζουν τις ευκαιρίες για κοινωνική σύνδεση. Οι άνθρωποι είναι κοινωνικά όντα: επιθυμούμε να νιώθουμε συνδεδεμένοι με τους άλλους, και ακόμα και η επαφή με αγνώστους μπορεί να βελτιώσει τη διάθεσή μας.
Αν και οι πρόσφατες τεχνολογικές εξελίξεις προσφέρουν περισσότερους τρόπους σύνδεσης από ποτέ άλλοτε στην ανθρώπινη ιστορία, πολλοί εξακολουθούν να αισθάνονται απομονωμένοι και αποξενωμένοι. Στην πραγματικότητα, η μοναξιά σε μαζικούς πληθυσμούς, όπως στον αμερικανικό, για παράδειγμα, έχει φτάσει σε επίπεδα επιδημίας, και η εμπιστοσύνη των Αμερικανών μεταξύ τους έχει αγγίξει ιστορικό χαμηλό.
Ταυτόχρονα, η προσοχή μας αποσπάται όλο και περισσότερο σε διάφορες κατευθύνσεις μέσα σε ένα υπερκορεσμένο περιβάλλον πληροφορίας, γνωστό πλέον ως «οικονομία της προσοχής».
Δεν προκαλεί έκπληξη, λοιπόν, που τόσοι άνθρωποι βιώνουν μια κρίση κοινωνικής σύνδεσης. Η έρευνα στην κοινωνική ψυχολογία βοηθά να κατανοήσουμε πώς οι μικρές συμπεριφορές και επιλογές που κάνουμε επηρεάζουν τις εμπειρίες μας με άλλους σε δημόσιους χώρους.
Αν προτιμάς τη σιωπή από την κουβεντούλα, αυτό λέει πολλά για την προσωπικότητά σου βάσει ψυχολογίας
Πού στρέφεις την προσοχή σου;
Ο τρόπος που εστιάζεις την προσοχή σου επηρεάζει το πώς ζεις σε δημόσιους χώρους. Υπάρχουν τόσες πληροφορίες γύρω σου, που δεν γίνεται να τις επεξεργαστείς όλες. Έτσι, το μυαλό σου φιλτράρει ό,τι θεωρεί σημαντικό — συνήθως αυτά που σε αφορούν άμεσα.
Με άλλα λόγια, έχεις περιορισμένη και επιλεκτική προσοχή. Εστιάζοντας σε όσα σου φαίνονται σχετικά, αγνοείς άλλα — και μπορεί να μην το καταλαβαίνεις καν.
Αυτό μπορεί να βγάζει νόημα εξελικτικά, αλλά στην καθημερινή ζωή σημαίνει ότι ίσως να μη δίνεις προσοχή σε άλλους ανθρώπους, εκτός αν τους θεωρείς σημαντικούς για σένα με κάποιο τρόπο.
Έτσι, μπορεί να φέρεσαι σαν να είναι οι κοινωνικές αλληλεπιδράσεις απλές συναλλαγές. Ψάχνεις να ικανοποιήσεις μια ανάγκη ή να πάρεις μια απάντηση και μετά προχωράς. Αλλά μπορείς να το δεις αλλιώς: ως ευκαιρία σύνδεσης, να ακούσεις τον άλλον, να μοιραστείς μια σκέψη ή εμπειρία. Κάτι τόσο απλό μπορεί να είναι η αρχή μιας σχέσης.
Πώς ερμηνεύουν οι άλλοι τις πράξεις σου;
Όταν εστιάζεις κυρίως στον εαυτό σου, ίσως — χωρίς να το καταλαβαίνεις — να δείχνεις αδιαφορία για τους γύρω σου.
Φαντάσου πώς θα νιώθεις αν όλοι γύρω σου κοιτούν το κινητό τους, φοράνε ακουστικά και αποφεύγουν να σε κοιτάξουν. Σαν να μην υπάρχεις.
Είναι φυσιολογικό να θέλεις να νιώθεις ότι σε βλέπουν και σε αναγνωρίζουν. Ένα απλό βλέμμα ή χαμόγελο από έναν άγνωστο μπορεί να σε κάνει να νιώσεις ότι μετράς. Αντίθετα, η απουσία αυτών των μικρών σημάτων σε κάνει να αμφισβητείς την αξία σου στα μάτια των άλλων.
Πώς να καλλιεργήσεις τη σύνδεση γύρω σου
Γι’ αυτό αξίζει να σκεφτείς πού δίνεις την προσοχή σου. Όπως λέω και στους φοιτητές μου, μπορείς να εξασκήσεις ψυχολογική γενναιοδωρία — να αφιερώσεις λίγη από την ενέργειά σου για να παρατηρήσεις και να συνδεθείς με τους ανθρώπους γύρω σου.
Δεν χρειάζονται μεγάλες χειρονομίες. Αρκούν μικρές, σκόπιμες πράξεις που δείχνουν ότι νοιάζεσαι. Όχι απλώς να περάσεις μια συναλλαγή, αλλά να συμμετέχεις σε μια ανθρώπινη σχέση — έστω και για λίγα δευτερόλεπτα.
Η ψυχολογία πίσω από το γιατί κάποιοι άνθρωποι δίνουν περισσότερα από άλλους
Μερικά απλά παραδείγματα ψυχολογικής γενναιοδωρίας
Απενεργοποίησε τις συσκευές σου. Μη δίνεις αυτόματα όλη την προσοχή σου στο κινητό. Δοκίμασε να το θέσεις σε σίγαση ή λειτουργία πτήσης. Παρατήρησε τι αλλάζει στην επαφή σου με τους γύρω.
Κάνε επαφή με το βλέμμα και ψιλοκουβέντα. Όπως γράφει ο ιστορικός Timothy Snyder, αυτά δεν είναι απλώς ευγένεια — είναι πράξη κοινωνικής ευθύνης.
Χαιρέτησε ή χαμογέλασε σε έναν άγνωστο. Αντί να αποφεύγεις τους ανθρώπους, δείξε διαθεσιμότητα. Μπορεί να είναι η αρχή μιας στιγμιαίας, αλλά ουσιαστικής σύνδεσης.
Ίσως όλα αυτά να σου θυμίζουν τα τυχαία ξεσπάσματα καλοσύνης που γράφουν πάνω οι προφυλακτήρες των αυτοκινήτων. Αλλά δεν είναι καθόλου τυχαία. Απαιτούν πρόθεση και συνείδηση — όπως κάθε καλή συνήθεια.
Κάποιοι μπορεί να αναρωτηθούν αν αξίζει τον κόπο. Η αλήθεια είναι ότι η δική σου ευημερία και η υγεία της κοινωνίας σου εξαρτώνται από τη σύνδεση με τους άλλους.
Καλό είναι να θυμάσαι, βέβαια, πως η ψυχολογική γενναιοδωρία δεν ωφελεί μόνο εκείνους γύρω σου — ενισχύει κι εσένα, καθημερινά.
Bloggers
