Γιατί περνάει πιο γρήγορα ο χρόνος μετά τον Covid-19 το 2020; Οι θεωρίες συνωμοσίας και η εξήγηση

Κάπου ανάμεσα στο πρώτο lockdown του 2020 λόγω της πανδημίας του Covid -19 και στο σήμερα, πολλοί από εμάς ίσως έχουμε αναρωτηθεί: «Μα πότε πέρασε κι αυτός ο χρόνος;». Από τη στιγμή που η ζωή μας ανατράπηκε λόγω της πανδημίας, ο τρόπος που αντιλαμβανόμαστε το χρόνο άλλαξε δραματικά. Οι μήνες μοιάζουν να γλιστρούν, οι εποχές να αλλάζουν πριν το καταλάβουμε και η αίσθηση ότι «ο χρόνος τρέχει πιο γρήγορα» έχει γίνει σχεδόν καθολική.

Ο καθηγητής λέει ότι η σωστή διατροφή μπορεί να σε προστατέψει από Covid και long Covid

Οι θεωρίες συνωμοσίας

Κάπου εκεί μαζί με τα rapid test και τις μάσκες, «ανθίσανε» και οι θεωρίες συνωμοσίας γύρω από την επιτάχυνση του χρόνου.

Κάποιες από αυτές υποστηρίζουν ότι οι Συχνότητες Schumann του πλανήτη «ανεβαίνουν» και συμπιέζουν υποτίθεται το 24ωρο. Άλλες, περισσότερο μεταφυσικές, λένε ότι η ανθρωπότητα «μπήκε σε νέα διάσταση» μετά το 2020, οδηγώντας τον χρόνο να κυλά με διαφορετικό ρυθμό. Και φυσικά υπάρχουν και πιο ριζοσπαστικές απόψεις, που μιλούν για «χαμένα χρόνια» και ιστορικές περιόδους που δεν υπήρξαν ποτέ.

Αν και καμία από αυτές δεν έχει επιστημονική αιτιολογία, όλες δείχνουν κάτι σημαντικό: πως μετά το 2020 πράγματι το συλλογικό μας βίωμα του χρόνου άλλαξε. Κι αυτή η αλλαγή είναι τόσο έντονη, ώστε οι άνθρωποι αναζητούν εξηγήσεις πέρα από το αυτονόητο.

Για την ψυχολογία ωστόσο, υπάρχουν 5 παράγοντες που εξηγούν το γιατί μας φαίνεται πως ο χρόνος «τρέχει» πιο γρήγορα από το 2020, βασισμένοι σε ερευνητικά ευρήματα.

Γιατί ο χρόνος «τρέχει» μετά το 2020 με βάση την ψυχολογία

1. Διαταραχή της ρουτίνας και έλλειψη νέων ερεθισμάτων

Κατά την περίοδο της πανδημίας, η καθημερινότητά μας ανατράπηκε: lockdown, περιορισμοί, εργασία ή σπουδές από το σπίτι και ελάχιστες κοινωνικές επαφές. Αυτό οδήγησε σε ημέρες που έμοιαζαν σχεδόν ίδιες μεταξύ τους, με μειωμένη ποικιλία εμπειριών. Όταν η ζωή χάνει τα «διαφορετικά» γεγονότα που τη σημαδεύουν, η υποκειμενική αίσθηση του χρόνου συμπιέζεται. Με άλλα λόγια, επειδή δεν ζούσαμε νέες στιγμές που να ξεχωρίζουν στο ημερολόγιο της μνήμης, το παρελθόν φαινόταν πιο κοντινό και ο χρόνος έμοιαζε πιο πυκνός.

2. Ο ρόλος της μνήμης ή πώς η μνήμη «πλάθει» την αίσθηση του χρόνου

Η ψυχολογία δείχνει πως η αντίληψη του χρόνου εξαρτάται από το πόσες διακριτές αναμνήσεις έχουμε. Όταν μια περίοδος είναι γεμάτη γεγονότα, εμπειρίες και αλλαγές, την ανακαλούμε ως μεγαλύτερη. Αντίθετα, όταν οι ημέρες μοιάζουν μεταξύ τους και η καθημερινότητα φθείρεται χωρίς κάτι καινούργιο, η μνήμη μας έχει λιγότερα σημεία αναφοράς - και έτσι, εκ των υστέρων, νιώθουμε ότι ο χρόνος «πέρασε γρήγορα». Στο lockdown, η μονοτονία και η επανάληψη δημιούργησαν λιγότερα «σημεία μνήμης», ενισχύοντας αυτή την αίσθηση.

3. Συλλογικό τραύμα και «χρονική αποσύνδεση»

Η πανδημία συνοδεύτηκε από αβεβαιότητα, φόβο, έλλειψη ελέγχου και μεγάλα κοινωνικοοικονομικά σοκ. Η ψυχολογική βιβλιογραφία περιγράφει ένα φαινόμενο που ονομάζεται «χρονική αποσύνδεση»: οι άνθρωποι δυσκολεύονται να αντιληφθούν με σαφήνεια τη ροή των ημερών. Τα Σαββατοκύριακα μπλέκονται με τις καθημερινές, οι ώρες μοιάζουν να περνούν είτε πολύ αργά είτε πολύ γρήγορα. Το συλλογικό στρες και η διαταραγμένη ρουτίνα θόλωσαν τη συνέχεια του χρόνου, επηρεάζοντας τόσο την προσοχή στο παρόν όσο και την ανάκληση του παρελθόντος.

Μέντιουμ που είχε «δει» τoν Covid κάνει μία απρόσμενη πρόβλεψη για τους πρίγκιπες William και Harry

4. Εσωτερικός ρυθμός, προσοχή και γνωστικός φόρτος

Όταν η ζωή είναι φορτωμένη - κοινωνικά, εργασιακά, τεχνολογικά - ο «εσωτερικός ρυθμός» του εγκεφάλου επιταχύνεται. Όταν η προσοχή μας σκορπίζεται σε πολλές υποχρεώσεις, δεν παρακολουθούμε συνειδητά το πέρασμα του χρόνου. Έτσι, ο χρόνος μοιάζει να «φεύγει». Αντίθετα, σε στατικές περιόδους, όπου η διέγερση είναι χαμηλότερη και οι απαιτήσεις λιγότερες, ο χρόνος γίνεται πιο αισθητός και φαίνεται να περνά πιο αργά. Μετά το 2020, η επαναφορά σε έντονο ρυθμό ζωής - πολλές δραστηριότητες, πολλές κοινωνικές επαφές, νέες απαιτήσεις - έκανε πολλούς να νιώσουν και πάλι πως ο χρόνος τρέχει.

5. Η ηλικία και η σχετική διάρκεια του χρόνου

Η ηλικία παίζει επίσης σημαντικό ρόλο. Όσο μεγαλώνουμε, ένα διάστημα χρόνου αποτελεί ολοένα και μικρότερο ποσοστό της συνολικής μας ζωής, γι’ αυτό και φαίνεται πιο μικρό. Επιπλέον, όσο περισσότερες εμπειρίες έχουμε ζήσει, τόσο πιο πολλές από αυτές είναι επαναλαμβανόμενες, άρα λιγότερο «ξεχωριστές» στη μνήμη. Αυτό δημιουργεί την αίσθηση ότι ο χρόνος περνά γρήγορα, και ο παράγοντας αυτός έγινε πιο έντονος μετά το 2020.

Αν κάτι μας δίδαξε η περίοδος μετά το 2020, είναι πως ο χρόνος δεν είναι απλώς ένα ρολόι στον τοίχο ή ένα ημερολόγιο στο κινητό. Είναι μια εσωτερική εμπειρία, ένα ψυχολογικό τοπίο που επηρεάζεται από τις συνθήκες, τις συνήθειες, τις σκέψεις και τα συναισθήματά μας. Η πανδημία δεν «επιτάχυνε» πραγματικά τον χρόνο. Επιτάχυνε όμως τη ζωή μας - τις μεταβάσεις, τις ανησυχίες, τις ευθύνες, τα ερεθίσματα που λαμβάνουμε καθημερινά.

Ίσως γι’ αυτό, σήμερα, περισσότερο από ποτέ, νιώθουμε ότι οι μέρες κυλούν σαν νερό.

Η λύση δεν είναι να «κυνηγήσουμε» τον χρόνο, αλλά να διεκδικήσουμε χώρο μέσα σε αυτόν: στιγμές ανάπαυλας, συνείδησης, επανασύνδεσης με όσα μας γεμίζουν. Να δημιουργούμε νέες εμπειρίες, να προσθέτουμε σημεία μνήμης, να επιλέγουμε ρυθμούς που μας τιμούν - όχι που μας εξαντλούν.