7 tips για να διαχειριστείς το πένθος στις γιορτές

Αν έχεις ζήσει πρόσφατη απώλεια, οι γιορτές συχνά φέρνουν «κύματα«: άλλοτε σε σηκώνουν, άλλοτε σε ρίχνουν. Το να αποδεχτείς όλο το φάσμα των συναισθημάτων σου και να τους δώσεις διέξοδο είναι μέρος της επούλωσης.

Η αυτοφροντίδα δεν είναι πολυτέλεια όταν πενθείς.

Φτιάξε μια μικρή λίστα με βασικές, υγιείς συνήθειες για να μη χρειάζεται να «σκέφτεσαι» τα αυτονόητα όταν δεν έχεις δύναμη.

Οι γιορτές μπορούν να έχουν και πάλι σύνδεση και νόημα. Το να σχεδιάσεις από πριν, να είσαι ευέλικτη με τις παραδόσεις και να εντάξεις μικρές τελετουργίες μνήμης μπορεί να σε στηρίξει.

Το πένθος δεν ακολουθεί κανόνες και δεν υπάρχει «οδηγός χρήσης». Υπάρχουν πολλές εκδοχές του, και μπορεί να μοιάζει αλλιώς από απώλεια σε απώλεια. Σε περιόδους όπως οι γιορτές, όμως, είναι συχνό να εντείνεται.

Ίσως να πιάνεις τον εαυτό σου να φοβάται τα οικογενειακά τραπέζια χωρίς τον άνθρωπο που έφυγε. Ίσως να νιώθεις ότι θα πνιγείς στη λύπη ή να αναρωτιέσαι αν «επιτρέπεται» να χαρείς. Άλλες φορές, μπορεί να σε τρώει η σκέψη ότι δεν είσαι αρκετά λυπημένη. Ό,τι κι αν ισχύει, δεν υπάρχει σωστό και λάθος.

Παρακάτω θα βρεις 7 πρακτικούς τρόπους για να προετοιμαστείς και να έχεις έναν σχετικό έλεγχο αυτές τις μέρες.

1) Μάθε τι είναι το πένθος (και άσε το να υπάρχει)

Το πένθος είναι σύνθετο, αλλά είναι απολύτως φυσιολογικό. Είναι επίσης πολύ συνηθισμένο να το νιώθεις πιο έντονα πριν, κατά τη διάρκεια και αμέσως μετά τις γιορτές. Δεν είσαι μόνη και δεν υπάρχει τίποτα «λάθος» πάνω σου.

Οι πρώτες γιορτές χωρίς τον άνθρωπό σου μπορεί να πονέσουν περισσότερο. Το να το αναγνωρίσεις και να το ονοματίσεις, ακόμα και απλώς μέσα σου, μπορεί να σε ανακουφίσει. Θυμήσου επίσης κάτι βασικό: υπάρχουν πολλοί τρόποι να πενθείς. Εσύ έχεις δικαίωμα στα δικά σου συναισθήματα, όπως και οι άλλοι στα δικά τους. Δείξε κατανόηση και απόφυγε την αυτοκριτική: δεν υπάρχει «σωστή» ποσότητα λύπης.

2) Ναι, επιτρέπεται να εκφράσεις αυτό που νιώθεις

Η έκφραση βοηθά. Μίλα σε έναν άνθρωπο που εμπιστεύεσαι, φίλη, συγγενή, ειδικό ή ομάδα υποστήριξης. Αν δεν θέλεις να μιλήσεις, γράψε.

Δοκίμασε ένα πολύ απλό «θεραπευτικό» γράψιμο: βάλε χρονόμετρο 3 λεπτά (ή παραπάνω) και γράψε ό,τι σου περνά από το μυαλό, χωρίς λογοκρισία. Δεν χρειάζεται να είναι όμορφο απλά χρειάζεται να είναι αληθινό.

Ένα δεύτερο, βαθιά βοηθητικό εργαλείο: γράψε ένα γράμμα στον άνθρωπο που έφυγε. Πες του τι σου λείπει, πώς είναι να μπαίνεις στις γιορτές χωρίς εκείνον, τι θα ήθελες να του πεις σήμερα. Συχνά αυτό δημιουργεί μια αίσθηση σύνδεσης και «ξεκολλά» συναισθήματα που έχουν μείνει μέσα σου.

3) Γίνε ευέλικτη με τις γιορτινές παραδόσεις

Είναι λογικό οι γιορτές να μοιάζουν διαφορετικές μετά από μια απώλεια. Και είναι εξίσου λογικό να χρειαστεί να ξαναγράψετε, όλοι μαζί, τι σημαίνουν «παραδόσεις».

Αν το κλασικό σας πρόγραμμα σε πονά, έχεις το δικαίωμα να ζητήσεις αλλαγή ρυθμού. Ίσως φέτος να μη μπορείς να κάνεις τα πάντα όπως πριν.

Αν ο άνθρωπος που έφυγε κρατούσε μια τελετουργία, δώστε τη σε κάποιον άλλο ή δημιουργήστε μια καινούρια.

Και μην υποτιμάς τις μικρές «τελετές μνήμης»: μοιραστείτε μια αγαπημένη ανάμνηση, φτιάξτε το φαγητό που αγαπούσε, ακούστε το τραγούδι του, ανάψτε ένα κερί, φορέστε κάτι στο αγαπημένο του χρώμα. Οι παραδόσεις αλλάζουν αλλά η σύνδεση μπορεί να μείνει.

4) Δανείσου από τις παλιές σου αντοχές

Σκέψου: τι σε έχει βοηθήσει σε άλλες δύσκολες περιόδους; Κράτα μια μικρή λίστα με τρόπους που σε στηρίζουν, γιατί όταν πονάς, είναι δύσκολο να θυμηθείς τι δουλεύει.

Και κάνε ένα μικρό ψυχολογικό κόλπο: φαντάσου ότι μια φίλη σου περνά ακριβώς αυτό που περνάς εσύ και σε ρωτά «τι να κάνω;». Τι θα της έλεγες; Γράψ’ το. Πολύ συχνά έχουμε σοφία για τους άλλους που ξεχνάμε να τη χαρίσουμε στον εαυτό μας.

5) Φρόντισε τον εαυτό σου σαν να είναι προτεραιότητα (γιατί είναι)

Το πένθος συχνά απορρυθμίζει το σώμα: ύπνος, όρεξη, ενέργεια, συγκέντρωση. Γι’ αυτό η αυτοφροντίδα δεν είναι «nice to have». Είναι βάση.

Φτιάξε μια μικρή checklist με:

• νερό
• φαγητό (έστω κάτι απλό)
• λίγο καθαρό αέρα
• ένα σύντομο περπάτημα ή τέντωμα

Και μια δεύτερη λίστα με «γρήγορες ηρεμίες» 2 λεπτών:

1. βάλε τα πέλματα στο πάτωμα και πάρε 5 αργές ανάσες
2. ένα ζεστό ρόφημα
3. ένα ντους ή πλύσιμο προσώπου με ζεστό νερό

Αν βρίσκεσαι σε γιορτινό κάλεσμα, κράτα μικρά προσωπικά άγκιστρα φροντίδας: ένα άρωμα που σε ηρεμεί, άνετα ρούχα (χωρίς τύψεις), ένα σύντομο διάλειμμα έξω. Και ναι: μπορείς να ζητήσεις χώρο ή χρόνο μόνη σου. Μπορείς ακόμα και να φύγεις νωρίς αν σε πνίγει.

Αν σε βοηθά, ζήτησε από έναν δικό σου άνθρωπο να ενημερώσει τους άλλους—διακριτικά—για το τι σε κάνει να νιώθεις άβολα ως θέμα συζήτησης.

6) Μην φοβάσαι τα δάκρυα

Οι γιορτές έχουν ένα άτυπο «πρέπει» χαράς. Αλλά αν έχεις χάσει άνθρωπο, το να παριστάνεις ότι είσαι καλά μπορεί να σε εξαντλήσει περισσότερο.

Εσύ είσαι πιο σημαντική από ένα τέλειο οικογενειακό δείπνο. Αν είσαι λυπημένη, επιτρέπεται να φαίνεται. Αν έρθουν δάκρυα, άφησέ τα. Μερικές φορές, η ειλικρίνειά σου ανοίγει χώρο και για τους άλλους να νιώσουν, να πουν, να αγκαλιάσουν αντί να κάνετε όλοι πως δεν συμβαίνει τίποτα.

7) Σχεδίασε από πριν και βάλε όρια

Το να προβλέψεις τις δυσκολίες σού δίνει ένα αίσθημα ελέγχου. Σκέψου τι μπορείς να αντέξεις και τι όχι. Έχεις επιλογές.

Αν μια ολοήμερη συγκέντρωση σου φαίνεται βουνό, μπορείς:

• να πας για λίγο και να φύγεις νωρίς
• να μη πας καθόλου
• να προτείνεις κάτι μικρότερο (μια βόλτα, έναν καφέ, μια ήσυχη συνάντηση)

Αν δεν είναι ρεαλιστικό να πεις «όχι», φτιάξε σχέδιο αποφόρτισης για μετά: ένα ήσυχο μπάνιο, μια ταινία, χρόνος χωρίς κόσμο.

Και το πιο σημαντικό: μπορεί να αλλάξεις γνώμη. Μπορεί να ξεκινήσεις με σχέδιο και να χρειαστείς αναπροσαρμογή. Δώσε στον εαυτό σου άδεια να επαναξιολογεί. Πες στους άλλους, απλά και ανθρώπινα, ότι είσαι ευάλωτη αυτή την περίοδο και εκτιμάς την κατανόηση και την ευελιξία τους.

01

03