Η ΑΙ δεν θα σκοτώσει την τέχνη, θα την πυροδοτήσει

Ανθή Μιμηγιάννη
Η ΑΙ δεν θα σκοτώσει την τέχνη, θα την πυροδοτήσει

Τι σημαίνει να είσαι καλλιτέχνης, όταν η AI μπορεί να δημιουργεί καλύτερη τέχνη;

Τι σημαίνει να είσαι καλλιτέχνης σήμερα, όταν η γενετική τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να δημιουργεί εικόνες και βίντεο καλύτερα από τους περισσότερους δημιουργούς; Αυτό το ερώτημα ανέλυσε το Psychology Today. Για να απαντήσουμε, πρέπει να επιστρέψουμε στην άνοδο του Μοντερνισμού, στις αρχές του 20ού αιώνα.

Ήταν μια εποχή γεμάτη επιστημονικές ανακαλύψεις και τεχνολογικά θαύματα: ηλεκτρισμός, μηχανή εσωτερικής καύσης, ηλεκτρικός λαμπτήρας, αυτοκίνητο, αεροπλάνο, ραδιόφωνο, ακτίνες Χ. Ο κόσμος άλλαζε τόσο ραγδαία, που οι καλλιτέχνες αναγκάζονταν να επαναπροσδιορίζουν την τέχνη συνεχώς για να συμβαδίζουν με την εποχή.

Η πιο επαναστατική ανακάλυψη για τον καλλιτεχνικό κόσμο ήταν το νταγκεροτυπικό, το 1839: μια μέθοδος λήψης εικόνων ταχύτερη και ακριβέστερη από ποτέ. Ο ζωγράφος Τζ.Μ.Γ. Τέρνερ, βλέποντας τι μπορούσε να κάνει η φωτογραφική μηχανή, είπε: «Αυτό είναι το τέλος της τέχνης. Χαίρομαι που πρόλαβα την εποχή μου».

Πώς μπορούσαν οι καλλιτέχνες να επιβιώσουν σε μια εποχή όπου ο καθένας μπορούσε να αγοράσει μια φωτογραφική μηχανή; Κι όμως, ενώ η φωτογραφία κέρδιζε συνεχώς έδαφος, η ζωγραφική πορτρέτων όχι μόνο δεν εξαφανίστηκε, αλλά γνώρισε άνθηση. Η μείωση του κόστους και η διεύρυνση του ενδιαφέροντος για τα πορτρέτα αύξησαν την αγορά συνολικά. Η φωτογραφία δεν «κατάπιε» την τέχνη. Η τέχνη αφομοίωσε τη φωτογραφία.

Κάθε φορά που κάτι απείλησε την τέχνη, εκείνη όχι μόνο επιβίωσε, αλλά αξιοποίησε την πρόκληση για να επαναπροσδιορίσει τον εαυτό της. Όπως το μαργαριτάρι γεννιέται μέσα στο στρείδι από έναν κόκκο άμμου, έτσι και η τέχνη είναι έμφυτη στην ανθρώπινη φύση. Oι προκλήσεις γίνονται οι ερεθισμοί που την οδηγούν σε βαθύτερες, πιο τολμηρές εκφράσεις.

Η φωτογραφία οδήγησε στον ιμπρεσιονισμό, τον μεταϊμπρεσιονισμό, τον κυβισμό, το Μπαουχάους και τόσα άλλα. Η ΤΝ θα προκαλέσει αντίστοιχες καλλιτεχνικές εκρήξεις. Για να παραφράσουμε τον Νίτσε: η AI δεν μπορεί να σκοτώσει την τέχνη -μόνο να την κάνει ισχυρότερη.

Η μοναξιά στην ψηφιακή εποχή και η στροφή στην τεχνητή νοημοσύνη για παρηγοριά

Έρευνες δείχνουν ότι η χρήση ΑΙ επιβραδύνει σημαντικά τη λειτουργία του ανθρώπινου εγκεφάλου

Η μήτρα δεν είναι gadget: Η αλήθεια πίσω από το «ρομπότ εγκυμοσύνης» της Κίνας

Γενετισμός: Το νέο καλλιτεχνικό ρεύμα

Ας δώσουμε ένα όνομα στο ρεύμα που έρχεται: γενετισμός. Αυτό το νέο κίνημα θα ωθήσει τα όρια της ανθρώπινης δημιουργικότητας και θα αναγκάσει τους καλλιτέχνες να σκεφτούν βαθύτερα τι σημαίνει να δημιουργείς.

Επειδή η AI μπορεί να μετατρέψει τον καθένα σε «καλλιτέχνη», ο γενετισμός θα μας απελευθερώσει από αυτό που ονομάζω «τυραννία του ταλέντου». Γιατί να απολαμβάνουν τη δημιουργία σπουδαίας τέχνης μόνο οι «προικισμένοι»; Γιατί όχι όλοι;

Το ερώτημα παραμένει: πώς μπορούν οι καλλιτέχνες να επιβιώσουν σε μια εποχή όπου ο καθένας μπορεί να δημιουργεί; Η απάντηση είναι ίδια με εκείνη της εποχής της φωτογραφίας: πρέπει να γίνεις σαν τον Πικάσο ή τον Πόλοκ και να δημιουργήσεις ένα νέο καλλιτεχνικό ρεύμα.

Τα Readymades της AI

Για να είσαι καλλιτέχνης στη νέα εποχή, πρέπει να αναρωτηθείς γιατί η τέχνη σου έχει σημασία. Πώς εκφράζει το πλήρες φάσμα της ανθρώπινης εμπειρίας;

Σκέψου τον Μαρσέλ Ντυσάν, που πήρε ένα βιομηχανικό ουρητήριο και το κήρυξε «τέχνη». Με αυτή την κίνηση, άλλαξε για πάντα τον ορισμό της τέχνης και του καλλιτέχνη: από το χειροποίητο δημιούργημα στο καθαρά εννοιολογικό έργο.

Η AI είναι τα readymades του 21ου αιώνα. Παράγει το υλικό, εσύ του δίνεις το πλαίσιο, το νόημα, την πρόκληση.

Η καλλιτεχνική πρόκληση της εποχής

Είναι δική σου ευθύνη να εξερευνήσεις τα αχαρτογράφητα εδάφη της ανθρώπινης δημιουργικότητας και να ανακαλύψεις ξανά τι σημαίνει να είσαι καλλιτέχνης. Όπως είπε ο Εμίλ Ζολά:

«Αν με ρωτήσετε γιατί ήρθα σε αυτόν τον κόσμο, θα σας απαντήσω: ήρθα για να ζήσω μεγαλόφωνα».

Η AI μπορεί να είναι ενοχλητική για τους καλλιτέχνες. Μα το μαργαριτάρι γεννιέται ακριβώς από τον ερεθισμό. Ποιο θα είναι το δικό σου;

1756903081977-196171193-abstract-dadaism-concept.jpg