Γιατί το Instagram σε κάνει «κακό» τουρίστα και πώς να το διορθώσεις

Καθώς τα ταξίδια ανακτούν τη δυναμική τους αυτό το καλοκαίρι, οι αναφορές για κακή συμπεριφορά τουριστών έχουν αυξηθεί, προκαλώντας ανησυχίες σχετικά με τον ρόλο των social media στη διαμόρφωση της συμπεριφοράς.

Δημοφιλείς προορισμοί έχουν παρατηρήσει αύξηση των περιστατικών, ακόμη και σε μέρη με προηγουμένως άριστες επιδόσεις. Η άνοδος μιας απεχθούς συμπεριφοράς μπορεί να αποδοθεί στην επιρροή των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, καθώς αναδιαμορφώνει τις προοπτικές και τις ενέργειες των ταξιδιωτών.

Ταξιδεύοντας στην εποχή του Instagram

Η γοητεία των social media πλατφορμών, όπως το Instagram και το TikTok, έχει μεταμορφώσει τον τρόπο με τον οποίο οι ταξιδιώτες εξερευνούν και αλληλεπιδρούν με νέους προορισμούς, ενώ έχουν διευκολύνει την εύρεση "κρυμμένων διαμαντιών" και την ανακάλυψη εστιατορίων και τοποθεσιών που μπαίνουν εύκολα στο bucket list.

5 tips για να ζήσεις τις διακοπές σου σαν local κι όχι σαν τουρίστας

Ωστόσο, αυτή η μετατόπιση έχει επίσης οδηγήσει σε απρόβλεπτες συνέπειες. Το φαινόμενο της "κοινωνικής απόδειξης" (social proof) έχει επικρατήσει, όπου οι ταξιδιώτες μιμούνται συμπεριφορές που παρατηρούν στο διαδίκτυο, θεωρώντας ότι οι ενέργειες που θεωρούνται αποδεκτές στο σπίτι είναι κατάλληλες και στον έξω κόσμο. Αυτή η τάση μπορεί να τροφοδοτήσει ένα ντόμινο κακής συμπεριφοράς, καθώς οι άνθρωποι προσπαθούν να αναπαράγουν τις εμπειρίες που βλέπουν στο διαδίκτυο.

Μία άλλη συμπεριφορά που προκαλείται από τον τουρισμό λόγω των social media είναι το "το φαινόμενο του αναγνωρίσιμου θύματος" (identifiable victim effect), το οποίο εξηγεί πώς οι άνθρωποι είναι πιο πιθανό να συμπάσχουν με τα θύματα τραγωδιών όταν γνωρίζουν ποια είναι αυτά τα θύματα.

Οι τουρίστες λοιπόν βρίσκονται συχνά απομονωμένοι από τις τοπικές κοινότητες στα ξενοδοχεία και τα θέρετρα, με αποτέλεσμα να μην υπάρχει σύνδεση μεταξύ των πράξεών τους και των επιπτώσεών τους στον προορισμό. Το φαινόμενο αυτό προκύπτει όταν οι ταξιδιώτες αντιλαμβάνονται τις πράξεις τους ως χωρίς συνέπειες λόγω της γεωγραφικής απόστασης από την πατρίδα τους. Αυτή η νοοτροπία μπορεί να οδηγήσει σε αδιαφορία για την ευημερία των ντόπιων και την τοπική οικονομία, καθώς οι ταξιδιώτες υποτιμούν τις επιπτώσεις των πράξεών τους.

Επίσης, η γοητεία του να μοιράζεσαι γραφικές ταξιδιωτικές εμπειρίες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης συχνά υπερισχύει της γνήσιας εξερεύνησης και του πολιτιστικού σεβασμού. Το "φαινόμενο Instagram" αναγκάζει τους ταξιδιώτες να κυνηγούν φωτογενείς τοποθεσίες που βλέπουν σε αναρτήσεις αυτών που ακολουθούν, δίνοντας προτεραιότητα στη δημιουργία περιεχομένου έναντι της αυθεντικής εμπειρίας. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε εγωκεντρική συμπεριφορά και έλλειψη σεβασμού για τα τοπικά έθιμα και το περιβάλλον.

Πώς απαντούν οι προορισμοί

Υπό το πρίσμα του αυξανόμενου τουρισμού που προκαλείται από τα social media και της συνακόλουθης κακής συμπεριφοράς, αρκετοί προορισμοί έχουν λάβει προληπτικά μέτρα για τη διατήρηση της πολιτιστικής και φυσικής κληρονομιάς τους. Το Μπαλί, ένας αγαπημένος προορισμός του Instagram, εισήγαγε ολοκληρωμένες κατευθυντήριες γραμμές τον Ιούνιο του 2023 για να περιορίσει την κακή συμπεριφορά των τουριστών. Αυτές περιλαμβάνουν κανονισμούς για τη συμπεριφορά σε ιερούς τόπους, την αλληλεπίδραση με τους ντόπιους και τον σεβασμό στο περιβάλλον.

Όπως αναφέρει και το The Coversation, όχι μόνο αυτό, αλλά οι τουρίστες χρειάζονται πλέον άδεια για την ενοικίαση μοτοσικλετών και δεν μπορούν να πατήσουν το πόδι τους σε κανένα βουνό ή ηφαίστειο στο Μπαλί λόγω της ιερής τους φύσης. Οι ταξιδιώτες πρέπει να διαμένουν μόνο σε καταχωρημένα ξενοδοχεία και βίλες (γεγονός που θα επηρεάσει αρκετές ιδιοκτησίες Airbnb), ενώ έχει συστήσει και μια "ομάδα δράσης για τους τουρίστες" για την επιβολή των περιορισμών, μέσω επιδρομών και ερευνών, εάν είναι απαραίτητο.

Άλλες χώρες όπως η Ισλανδία, η Χαβάη, το Παλάου, η Νέα Ζηλανδία, η Κόστα Ρίκα και άλλοι έχουν υιοθετήσει δεσμεύσεις για την τήρηση των τοπικών νόμων και εθίμων από τους επισκέπτες. Καμπάνιες όπως το No Drama της Ελβετίας, το See Vienna - not #Vienna της Αυστρίας, το Be more like a Finn της Φινλανδίας και το How to Amsterdam της Ολλανδίας στοχεύουν στην προσέλκυση καλομαθημένων τουριστών.

Όπου οι προσπάθειες αυτές δεν είναι επιτυχείς, ορισμένα μέρη, όπως ο διάσημος κόλπος Μάγια της Ταϊλάνδης, έχουν προχωρήσει παραπέρα και έχουν κλείσει πλήρως για τους τουρίστες, τουλάχιστον προσωρινά.

Τρεις τρόποι αν θες να το διορθώσεις και να είσαι ένας «καλός» τουρίστας

1. Κάνε έρευνα

Πριν φύγεις, αναζήτησε οδηγίες ή πληροφορίες για το ιστορικό σχετικά με τους τοπικούς πολιτιστικούς κανόνες ή τους κανόνες ασφαλείας. Το αν συμφωνείς με τα έθιμα ή όχι, δεν έχει σημασία. Εάν πρόκειται για ένα πιο συντηρητικό μέρος από αυτό που έχεις συνηθίσει, θα πρέπει να το έχεις υπόψη σου.

2. Άσε για λίγο το κινητό σου

Οι έρευνες δείχνουν ότι όταν ταξιδεύουν, οι άνθρωποι μπορεί να αποξενωθούν από το περιβάλλον τους αν είναι περισσότερο συγκεντρωμένοι στις συσκευές τους παρά στον προορισμό. Συχνά οι πιο αξέχαστες ταξιδιωτικές εμπειρίες είναι όταν έχεις μια ουσιαστική σύνδεση με κάποιον ή μαθαίνεις κάτι καινούργιο ή βλέπεις κάτι που δεν έχεις ξαναδεί. Πώς θα γίνει όμως αυτό αν κοιτάς συνέχεια το κινητό σου;

3. Ή έστω, χρησιμοποίησέ το για καλό

Στις δημοφιλείς αναρτήσεις "Instagram v reality", οι influencers αποκαλύπτουν τα τεράστια πλήθη και τις ουρές πίσω από τις πιο instagrammable τοποθεσίες.

Δείχνοντας τις όχι και τόσο γοητευτικές συνθήκες πίσω από αυτές τις εμβληματικές λήψεις, θα μπορούσατε να επηρεάσετε τις δικές σας συνδέσεις στα social media ώστε να επανεξετάσουν τα προσωπικά τους ταξιδιωτικά κίνητρα - πηγαίνουν κάπου απλώς για να βγάλουν την τέλεια selfie; Η κυκλοφορία περισσότερων στοιχείων για αυτές τις συνθήκες στο διαδίκτυο θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια ευρύτερη κοινωνική στροφή από τον τουρισμό που προκαλείται από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Αν έχεις την ανάγκη να δημοσιεύσεις, προσπάθησε να προωθήσεις μικρότερες επιχειρήσεις.

Αν ακυρώθηκε η πτήση σου μπορείς εύκολα να βρεις αν δικαιούσαι αποζημίωση