Γιατί ορισμένοι άνθρωποι δεν θέλουν ούτε να δίνουν ούτε να δέχονται αγκαλιές;

Οι αγκαλιές παρουσιάζονται συχνά ως η καθολική «γλώσσα» της τρυφερότητας· μια κίνηση που υποτίθεται ότι λατρεύουν όλοι. Όμως η πραγματικότητα είναι πιο σύνθετη: αρκετοί άνθρωποι αισθάνονται άβολα με κάθε είδους σωματική επαφή, ακόμη κι αν αγαπούν βαθιά αυτόν που τη ζητά. Η αποστροφή δεν είναι ένδειξη ψυχρότητας ούτε απόστασης συναισθημάτων. Συνδέεται με προσωπικές εμπειρίες, ιδιοσυγκρασία και τη νευροβιολογική μας ιδιαιτερότητα.

Αν ένα άτομο αναφέρει αυτά τα θέματα συζήτησης, δεν έχει κοινωνικές δεξιότητες, λένε οι ειδικοί

Ρίζες στην παιδική ηλικία

Η σχέση μας με το άγγιγμα διαμορφώνεται πολύ νωρίς. Βρέφη που μεγαλώνουν σε ζεστό, «αγκαλιαστικό» περιβάλλον μαθαίνουν να συσχετίζουν το φυσικό άγγιγμα με ασφάλεια. Αντίθετα, παιδιά που μεγάλωσαν με φειδωλές ή απρόβλεπτες εκδηλώσεις στοργής –ή έζησαν τραυματικά γεγονότα– μπορεί αργότερα να αντιδρούν στο άγγιγμα με ένταση, ακόμη κι όταν λογικά αναγνωρίζουν ότι «δεν υπάρχει κίνδυνος». Το σώμα θυμάται προτού προλάβει να λογικοποιήσει ο νους.

Αισθητηριακή υπερευαισθησία

Για ορισμένους, το πρόβλημα δεν είναι η συναισθηματική εγγύτητα αλλά η αίσθηση του ερεθίσματος στο δέρμα. Άτομα στο φάσμα του αυτισμού ή με διαταραχές αισθητηριακής ολοκλήρωσης βιώνουν ακόμη και ένα απαλό άγγιγμα ως υπερβολικό, σαν να «καίει» το νευρικό τους σύστημα. Το φαινόμενο αυτό δεν φαίνεται στο μάτι· χρειάζεται κατανόηση και διάθεση προσαρμογής από το περιβάλλον.

Εσωστρέφεια και προσωπικά όρια

Υπάρχουν επίσης άνθρωποι που, λόγω ιδιοσυγκρασίας, χρειάζονται ευρύτερη «ζώνη ασφαλείας». Ένας εσωστρεφής μπορεί να εκφράζει αγάπη με λέξεις, χειρονομίες ή προσεκτικές πράξεις προσφοράς, αλλά να ζορίζεται με μια απότομη σωματική προσέγγιση. Δεν πρόκειται για έλλειψη τρυφερότητας, είναι διαφορετική ρύθμιση των ορίων.

Πολιτισμικός παράγοντας

Οι κοινωνίες καθορίζουν σε μεγάλο βαθμό πόσο «φυσιολογική» θεωρείται η σωματική οικειότητα. Στις χώρες της Μεσογείου αγκάλια και φίλημα αποτελούν σχεδόν τελετουργικό χαιρετισμό. Σε πιο βόρειες κουλτούρες, η χειραψία κυριαρχεί. Όταν αυτά τα συστήματα συναντώνται σε μια παρέα πολυεθνική, το «όχι» στην αγκαλιά μπορεί απλώς να δηλώνει διαφορετικό πολιτισμικό αλφάβητο.

7 μοναδικές συνήθειες μιας γυναίκας που δεν πιστεύει στον εαυτό της, λέει η ψυχολογία

Όχι, δεν λείπει η ενσυναίσθηση

Ένας άνθρωπος που αποφεύγει το άγγιγμα μπορεί παράλληλα να έχει υψηλό δείκτη συναισθηματικής φροντίδας: να ακούει προσεκτικά, να θυμάται λεπτομέρειες, να στηρίζει πρακτικά. Η αγάπη εκφράζεται σε πολλά «κανάλια». Το άγγιγμα είναι μόνο ένα από αυτά.

Τι μπορείς να κάνεις αν ο άλλος δεν θέλει αγκαλιές

Πρώτα απ’ όλα, σεβάσου την επιθυμία του χωρίς πείσμα ούτε ειρωνεία. Μπορείς να προσφέρεις εναλλακτικές: ένα χτύπημα στον ώμο, μια εγκάρδια φράση, ένα ζεστό χαμόγελο. Ρώτησέ τον ευθέως πώς νιώθει πιο άνετα να εκφράσει ή να δεχτεί στοργή. Μικρές λεκτικές διαβεβαιώσεις –«Χαίρομαι που σε βλέπω» ή «Σε σκέφτηκα σήμερα»– λειτουργούν σαν «λεκτικές αγκαλιές» χωρίς να παραβιάζουν το προσωπικό του όριο.

Πότε χρειάζεται ειδικός

Αν η άρνηση επαφής συνοδεύεται από έντονο άγχος, φλασμπάκ τραύματος, ή εμποδίζει σημαντικές σχέσεις, η ψυχοθεραπεία μπορεί να βοηθήσει. Εκεί διερευνάται το ιστορικό, εντοπίζονται παγιωμένοι συνειρμοί και χτίζονται εναλλακτικές στρατηγικές αυτορρύθμισης.

Μια γέφυρα κατανόησης

Στο τέλος της μέρας, η ουσία δεν είναι να πείσουμε όλους να αγκαλιάζονται· είναι να αναγνωρίσουμε ότι η τρυφερότητα έχει πολλές «διαλέκτους». Κάποιος αισθάνεται την αγάπη μέσα από ένα δυνατό σφίξιμο, άλλος μέσα από προσεγμένες λέξεις ή πρακτικά μικροδώρα. Όταν μάθουμε να ακούμε και να μιλάμε τη «γλώσσα» του άλλου, η επαφή δεν εξαναγκάζεται· χτίζεται φυσικά, με σεβασμό και ελευθερία.

Να θυμάσαι:

Η αληθινή εγγύτητα δεν μετριέται σε εκατοστά δέρματος. Μετριέται στην προθυμία μας να καταλάβουμε πώς αισθάνεται ο άλλος και να μη θεωρούμε την άνεσή του δεδομένη. Κάθε άνθρωπος γράφει το δικό του «λεξικό στοργής» μέσα από εμπειρίες, αισθήσεις και πολιτισμικά στίγματα. Αν θέλουμε ουσιαστικές, βιώσιμες σχέσεις, χρειάζεται να διαβάζουμε αυτό το λεξικό, όχι να το ξαναγράφουμε σύμφωνα με τα μέτρα μας. Σέβομαι τα όριά σου, σέβεσαι τα δικά μου, κι εκεί, στον κοινό χώρο που μένει, βρίσκουμε τον τρόπο να δείξουμε αγάπη -είτε με λόγια, είτε με πράξεις, είτε, όταν κι όπως συμφωνήσουμε, με μια ζεστή αγκαλιά.

Θα αντικαταστήσουν τα θεραπευτικά chatbots τεχνητής νοημοσύνης τους ανθρώπινους ψυχοθεραπευτές;