Πώς να αντιμετωπίσεις τα άσχημα νέα: Τρεις αρχαίες νοητικές ασκήσεις για να τα επεξεργαστείς

Ένα τηλεφώνημα, ένα e-mail, μια πρόταση που αρχίζει με το «φοβάμαι ότι...». Κι εκείνη τη στιγμή, η γη μοιάζει να χάνεται κάτω από τα πόδια μας. Κανείς δεν μας διδάσκει πώς να χειριζόμαστε την απώλεια, την προδοσία, την αλλαγή που έρχεται απρόσκλητη. Όμως οι αρχαίοι φιλόσοφοι ήξεραν κάτι που εμείς συχνά ξεχνάμε: πως το μυαλό, όταν εκπαιδευτεί σωστά, μπορεί να γίνει το καταφύγιο που δεν κλονίζεται, ακόμα κι όταν όλα γύρω μας γκρεμίζονται.

Το κείμενο που ακολουθεί δεν υπόσχεται θαύματα. Προσφέρει, όμως, τρεις νοητικές στρατηγικές, εμπνευσμένες από τη Στωική φιλοσοφία, για να ξαναβρείς την προοπτική και την ψυχραιμία σου.

Η μοναξιά στην ψηφιακή εποχή και η στροφή στην τεχνητή νοημοσύνη για παρηγοριά

Γρήγοροι φίλοι: Πώς να δημιουργήσεις γνήσια οικειότητα σε σύντομο χρονικό διάστημα

5 τρόποι με τους οποίους γινόμαστε καθημερινά λιγότερο έξυπνοι

1. Πλαισίωση (Contextualization)

Η πρώτη στρατηγική σε καλεί να δεις τη μεγάλη εικόνα. Θυμήσου όλα όσα έχεις και όλα όσα θα έρθουν. Τις σχέσεις που σε στηρίζουν, τις δεξιότητες και τις αντοχές σου. Και, ναι, σκέψου πως τα πράγματα θα μπορούσαν να είναι χειρότερα -γιατί για κάποιους είναι.

Το σπίτι σου διαρρήχθηκε; Έχασες πολύτιμα αντικείμενα. Είναι δύσκολο, πονάει. Αλλά έχεις ακόμη την υγεία σου, τη δουλειά σου, τους ανθρώπους που αγαπάς. Η Στωική σκέψη μας υπενθυμίζει ότι συχνά τα κακά είναι η αντανάκλαση των καλών πραγμάτων που ήδη ζήσαμε. Χάνεις κάτι, μόνο επειδή το είχες πρώτα.

2. Αρνητική Οπτικοποίηση (Negative Visualization)

Η δεύτερη στρατηγική μοιάζει σκληρή αλλά είναι λυτρωτική: σκέψου το χειρότερο σενάριο. Αντέχεται; Μπορείς να το αντιμετωπίσεις; Κι έπειτα δες ποιο είναι το καλύτερο. Και ποιο το πιθανότερο.

Ας πούμε πως σε απειλούν με μήνυση:

• Χειρότερο σενάριο: Χάνεις τη δίκη, υφίστασαι οικονομικές και ψυχολογικές συνέπειες.

• Πιθανότερο σενάριο: Εξωδικαστικός συμβιβασμός.

• Καλύτερο σενάριο: Κερδίζεις τη δίκη ή η υπόθεση αποσύρεται.

Όταν ο νους δει καθαρά τις πιθανότητες, παύει να υπερβάλλει.

3. Μεταμόρφωση (Transformation)

Η τρίτη στρατηγική είναι ίσως η πιο δημιουργική: Μεταμόρφωσε την κρίση σε αφορμή.

Έχασες τη δουλειά σου; Ίσως ήρθε η ώρα για ένα νέο ξεκίνημα ή για μια πολυπόθητη παύση. Ο σύντροφός σου σε πρόδωσε; Πονάει, αλλά μπορεί να είναι η στιγμή για ειλικρίνεια, για συγχώρεση, για έναν νέο τρόπο σχέσης -ή για μια νέα ζωή. Μια σοβαρή διάγνωση; Είναι η στιγμή να ζητήσεις στήριξη, να παλέψεις, να δεις τη ζωή αλλιώς.

Κάθε πόνος μπορεί να κρύβει έναν σπόρο μεταμόρφωσης. Το αν θα τον καλλιεργήσεις, είναι δική σου επιλογή.

Το ταοϊστικό παραμύθι

Ο γέρος αγρότης που έχασε το άλογό του άκουγε ξανά και ξανά τον γείτονα να φωνάζει «Τρομερά νέα!» ή «Υπέροχα νέα!». Κι εκείνος πάντα απαντούσε το ίδιο:

«Ίσως είναι, ίσως δεν είναι».

Το άλογο έφυγε, γύρισε με έξι ακόμη, ο γιος έσπασε το πόδι του, ξέσπασε πόλεμος, το σπασμένο πόδι τον γλίτωσε από τη στρατολόγηση. Κακό και καλό άλλαζαν συνεχώς ρόλους. Και ο αγρότης, με τη σοφία της γης και των κύκλων της, ήξερε ότι η ζωή δεν χωράει εύκολες ετικέτες.

Συμπερασματικά

Ίσως η μεγαλύτερη παγίδα των κακών νέων είναι ότι μας πείθουν πως αυτή η στιγμή είναι το τέλος όλων. Οι Στωικοί και οι Ταοϊστές μάς θυμίζουν ότι τίποτα δεν είναι μόνιμο. Ούτε η ευτυχία, ούτε η δυστυχία.

Το να αντιμετωπίσεις τα κακά νέα δεν σημαίνει να τα αρνηθείς, ούτε να τα ωραιοποιήσεις. Σημαίνει να τα δεις καθαρά, να τους αλλάξεις πλαίσιο, να δώσεις στον εαυτό σου χρόνο και χώρο να βρει ξανά το κέντρο του. Και, όταν είσαι έτοιμος, να προχωρήσεις -ίσως πιο σοφός, ίσως πιο δυνατός, αλλά σίγουρα πιο ζωντανός.

^{Το άρθρο δημοσιεύτηκε αρχικά στο Psychology Today.}